Ingrepen in de waterbodem
Baggeren van een watergang gebeurt meestal om de watergang op het gewenste profiel te brengen. Het gewenste profiel staat in de legger van de waterbeheerder. Maar baggeren kan ook een 'saneringsmaatregel' zijn: het verwijderen van verontreinigde baggerspecie om de chemische of ecologische kwaliteit van het watersysteem te verbeteren.
Ingreep in plaats van saneren
De term saneren komt uit de Wet bodembescherming. Die wet geldt in de meeste gevallen niet voor de bodem en oever van oppervlaktewaterlichamen. Daarom spreken we bij kwaliteitsmaatregelen in de waterbodem liever van een ingreep dan van een sanering.
Handreiking Beoordelen Waterbodems
Uit de Handreiking Beoordelen Waterbodems (pdf, 1.2 MB) volgt wanneer een ingreep in de waterbodem nodig is om de gewenste gebiedskwaliteit te halen. De gewenste gebiedskwaliteit is de vertaling van doelen en functies van een waterlichaam naar eisen voor de waterkwaliteit.
Projectplan
De ingreep is een wijziging van het waterstaatswerk als de watergang na de ingreep een andere vorm of afmetingen heeft dan de vorm en afmetingen uit de legger. De waterbeheerder moet dan een projectplan maken met een beschrijving van de ingreep. Zie voor meer informatie de pagina Wijziging van een waterstaatswerk.
Erkende bodemintermediair
Bij de volgende werkzaamheden in het bodembeheer is een erkende bodemintermediair nodig (zie hoofdstuk 2 van het Besluit bodemkwaliteit en de Regeling bodemkwaliteit ("Kwalibo")):
- analyse voor onderzoek in het kader van een ingreep in de bodem of oever van een oppervlaktewaterlichaam (de waterbodem)
- milieukundige begeleiding die bestaat uit processturing bij een ingreep in de waterbodem, waarbij meer dan 1000 m3 van die bodem de interventiewaarden overschrijdt
- uitvoeren van een ingreep in de waterbodem, waarbij meer dan 1000 m3 van die bodem de interventiewaarden overschrijdt
Erkende bodemintermediairs zijn te vinden op de site van Bodem+.
Milieuhygiënische verklaring en melding
De kwaliteit van de opgebaggerde specie moet bekend zijn. Dit kan door een partijkeuring, een bodemonderzoek of een bodemkwaliteitskaart. De eisen aan deze verklaringen staan in paragraaf 4.3 van de Regeling.
Een erkende bodemintermediair stelt de milieuhygiënische verklaring op.
Als de baggerspecie ergens anders wordt toegepast meldt de initiatiefnemer dat ten minste 5 dagen van tevoren. Het gaat hierbij om een van de toegestane toepassingen uit artikel 35 van het Besluit bodemkwaliteit. De melding kan worden gedaan via het Meldpunt bodemkwaliteit.
Werkplan
Bij baggerwerkzaamheden treden altijd lozingen op, in de vorm van mors en vertroebeling. Voor dergelijke lozingen staan algemene regels in het Besluit lozen buiten inrichtingen (Blbi) en het Activiteitenbesluit. Voor baggerwerkzaamheden buiten de inrichting geldt artikel 3.17 van het Blbi. Voor baggerwerkzaamheden binnen inrichtingen geldt artikel 3.6d van het Activiteitenbesluit.
Als de verontreinigingen in de waterbodem de interventiewaarden overschrijden, moet de initiatiefnemer voor het baggeren een werkplan maken. In dit werkplan staan maatregelen om het lozen zo veel mogelijk te beperken.
Voor andere werkzaamheden in het oppervlaktewater, die plaatsvinden door of vanwege de beheerder van dat oppervlaktewater in het kader van het beheer, geldt artikel 3.6e Activiteitenbesluit (binnen een inrichting) en artikel 3.18 van het Blbi (buiten een inrichting). Dit ziet niet op de aanleg of het wijzigen van rijkswaterstaatswerken als bedoeld in artikel 5.4 van de Waterwet.
Melding
Een melding van baggerwerkzaamheden in rijkswateren gaat via het Omgevingsloket online. Bij de melding moet het werkplan worden meegestuurd als dat vereist is.
Baggerwerkzaamheden in regionale wateren zijn niet meldingplichtig als:
- de waterbeheerder ze uitvoert
- iemand ze uitvoert omdat een onderhoudsverplichting geldt volgens een waterschapsverordening (artikel 78 van de Waterschapswet)
Bevoegd gezag
De waterbeheerder is het bevoegd gezag voor het opstellen van een projectplan. Ook zijn ze bevoegd voor de handhaving van het Besluit bodemkwaliteit (voor waterbodems) en het Besluit lozen buiten inrichtingen.
Ontheffing Wet natuurbescherming
In de waterbodem kunnen beschermde planten of dieren voorkomen, zoals de modderkruiper. Het is dan ook aan te raden om een gespecialiseerd bureau een inventarisatie te laten uitvoeren naar het voorkomen van beschermde soorten.
Als beschermde soorten zijn aangetroffen, is in bepaalde gevallen een ontheffing van de Wet natuurbescherming vereist.