Lozingsvoorschriften grondwater bij ontwatering

Op deze pagina

Wat u moet weten over deze lozingsvoorschriften:

• Hoe het afvalwater bij deze activiteit ontstaat
• Vindplaats
• Bevoegd gezag
• Beste beschikbare technieken (BBT)
• Verboden en voorwaarden
• Maatwerk
• Aanpalende wetgeving
• Controleaspecten

Hoe het afvalwater bij deze activiteit ontstaat

Het ontwateren wordt vaak bronneren of bronbemaling genoemd. Bij lozing van grondwater bij ontwatering gaat het om lozingen die vrijkomen bij bronneringen uit drain- en drainagebuizen voor grondwater. Voorbeelden van bronneringen/ontwatering van grondwater:

• het uitgraven van een boomstronk
• een reparatie aan het riool
• gebied bouwrijp te maken
• permanente bronnering in het stedelijk gebied bij een te hoge grondwaterstand. Als door de hoge grondwaterstand wateroverlast ontstaat, kan de gemeente deze bestrijden door het overtollig grondwater weg te pompen en te lozen
• (bouw)objecten waarbij men voortdurend het grondwater weg pompt.
  Door opdrukkende kracht van het grondwater kunnen problemen onstaan. Denk aan een tunnel, waarbij zowel bij de bouw als bij het gebruik het object zou kunnen gaan "weg drijven", tenzij het grondwater lokaal is verlaagd.

Sportvelden

Bij sportvelden wordt vaak drainage toegepast die het hemelwater snel af voeren. Er is geen verschil in de lozingsvoorschriften maar dit wordt gezien als het  Lozen van afvloeiend Hemelwater. Wanneer het drainagesysteem bedoeld is voor en grond- en hemelwater is deze paragraaf wel van toepassing.

Niet van toepassing

De paragraaf over ontwateren is niet van toepassing op:

• bronnering in het kader van  Bodemsanering of proefbronnering,
• drainagewater afkomstig van het Telen van gewassen.
• het ontrekken van grondwater voor veedrenking,
• het onttrekken van grondwater voor industriële activiteiten,
• een open bodem energiesysteem voor koude en warmte opslag,
• een drainagesysteem dat is aangelegd om alleen hemelwater af te voeren.

Vindplaats

• het Besluit lozen buiten inrichtingen (Blbi):
  • de voorschriften in § 3.2 Lozen van grondwater bij ontwatering, artikel 3.2,
  • de meldingsvereisten in artikel 1.10 (algemeen) en artikel 1.12 (specifiek).
• het Activiteitenbesluit:
  • de voorschriften in § 3.1.2 Lozen van grondwater bij ontwatering, artikel 3.2,
  • de meldingsvereisten in artikel 1.10 (algemeen) en artikel 1.13 (specifiek).

De besluiten regelen de kwaliteitseisen voor een lozing. Voor de kwantiteit, de hoeveelheid te lozen grondwater, kan aparte toestemming nodig zijn.

Wanneer welk besluit

Als een ontwatering als een zelfstandige activiteit plaatsvindt buiten een bedrijf (inrichting) dan is daarop  het Blbi van toepassing.

Als ontwatering op het terrein van een bedrijf plaatsvindt, is dit onderdeel van de inrichting. Een lozing van grondwater valt dan onder de paragrafen van het activiteitenbesluit.

Soms is een ontwatering als een zelfstandige activiteit ook te zien als een inrichting. Het bevoegd gezag moet dan beoordelen of sprake is van een zelfstandige inrichting in de zin van de Wet milieubeheer (Wm). Als er sprake is van een zelfstandige inrichting, dan is het Activiteitenbesluit van toepassing.

Wanneer melden

De activiteit is geregeld in hoofdstuk 3 van het Activiteitenbesluit. Daarom gelden de voorschriften voor type B- en type C-bedrijven. Een inrichting type B en een inrichting type C moeten de activiteit melden.

Ook valt deze activiteit onder de definitie van inrichting type A (artikel 1.2). Dat betekent dat een inrichting type A die deze lozing uitvoert niet hoeft te melden. Dit staat in artikel 1.4 van het AB.

Als een lozing korter dan 48 uur duurt én het is een zelfstandige inrichting, dan is sprake van een type A inrichting. Op de website van InfoMil is meer informatie over het begrip inrichting te vinden.

De meldingstermijnen voor ontwatering zijn afhankelijk van de verwachte duur van de lozing. Bedrijven kunnen voor het melden onder het activiteitenbesluit gebruik maken van de AIM.

Heeft de gemeente beoordeeld dat er niet sprake is van een zelfstandige inrichting? Dan is het Besluit lozen buiten inrichtingen, Blbi, van toepassing. Ook dan gelden er meldingseisen. Meldingen op basis van Blbi kunnen worden gedaan met omgevingsloket online.

In het omgevingsloket kan ook gecontroleerd worden bij welke hoeveelheid grondwater toestemming voor onttrekking van de waterbeheerder nodig is. Een melding of vergunning kan via omgevingsloket worden uitgevoerd.

Bevoegd gezag

De gemeente is bevoegd gezag voor het lozen van het onttrokken grondwater in de bodem en in de riolering. De provincie is bevoegd gezag als:

• de lozing dieper dan 10 meter plaatsvindt beneden het maaiveld, of
• de lozing plaatsvindt binnen een inrichting die onder bevoegdheid van de provincie valt.

Wanneer de lozing van grondwater in de watervergunning is geregeld dan treden de algemene regels terug op grond van artikel 2.2 lid 5 Activiteitenbesluit en het Blbi. De gemeente en de provincie zijn dan niet meer bevoegd voor de lozing van het grondwater in de bodem. In deze gevallen is de waterkwaliteitsbeheerder het bevoegde gezag.

Beste beschikbare technieken (BBT)

In beginsel is grondwater schoon en wordt teruggebracht in het milieu. Dit is de best beschikbare techniek (BBT). Grondwater hoort dus niet thuis in het vuilwaterriool.

Grondwater verontreinigd

Soms is het grondwater verontreinigd. Bijvoorbeeld door een

• visuele verontreiniging; kleuring door oxidatie van ijzerzouten in oppervlaktewater (oranje/bruin) of onopgeloste stoffen
• van nature hoog  arseengehalte in de bodem.

Voor de onopgeloste stoffen wordt in de praktijk ook wel een bezinkbak toegepast voordat de feitelijke lozing plaatsvindt.

Ontijzering kan plaatsvinden via een goede beluchting van het afvalwater en het daarna toepassen van een cascade. Maar minder kostbaar is bijvoorbeeld na de beluchting het afvalwater door strobalen of een bak met grind te laten stromen. IJzerdeeltjes worden dan opgevangen voor lozing.

Als deze technieken tekort schieten om te voldoen aan de zorgplicht, is maatwerk mogelijk. Dit kan op basis van de zorgplicht.

Verboden en voorwaarden

Er is een verbod tot lozen in het vuilwaterriool.

Opgepompt grondwater mag worden geloosd in het oppervlaktewater, hemelwaterriool, grondwaterriool, ontwateringstelsels en de bodem.

Maatwerk

Er is maatwerk mogelijk op basis van de zorgplicht. Het voor te schreven maatwerk hangt af van de te gebruiken lozingsroute. Verder kan de gemeente het maatwerk vaststellen in een gemeentelijk verordening (voor een gebied) of verlenen op basis van een individueel geval.

Aanpalende wetgeving

Waterwet en Wet milieubebeer

Ontwateren heeft ook relatie met de gemeentelijke zorgplichten voor hemel- en grondwater. De gemeente maakt beleid om overlast van grondwater te voorkomen. De gemeente legt dit vast in het  gemeentelijk rioleringsplan en een grondwaterverordening.

In de grondwaterverordening kan de gemeente regels stellen over het gebruik van het ontwateringsstelsel. In het gemeentelijk rioleringsplan staat ook het beheer van het vuilwaterriool.  Het gemeentelijk beleid voor lozingen kan afwijken van de voorkeur volgens de Wm en de uitwerking daarvan in de besluiten. Zie ook maatwerk.

Olieafscheider

Soms is het nodig om een olieafscheider te plaatsen. De inhoud van de olieafscheider / soort afval is (gevaarlijk) afval. Dit mag niet geloosd worden en moet op een andere manier worden afgevoerd. Daarvoor geldt titel 10.6 van de Wet milieubeheer (Wm):

• Het afval moet worden afgegeven aan een erkende inzamelaar (artikel 10.37 Wm).
• De gegevens hierover moeten worden bewaard (artikel 10.38 Wm).

Waterschapskeur voor kwantiteit grondwater.

Voor grondwateronttrekkingen zijn over het algemeen de waterschappen bevoegd vanuit de Waterwet. Dit vloeit voort uit artikel 1 van de Waterschapswet: aan de waterschappen wordt de zorg voor watersystemen toevertrouwd, en daaronder vallen ook grondwaterlichamen.

Waterschappen hebben regels over grondwateronttrekkingen opgenomen in hun waterschapskeur. Hierin staan de regels rondom het onttrekken van de hoeveelheid grondwater bij bronbemalingen. In de modelkeur 2013 heeft men een generieke vergunningplicht opgenomen.

Voor kleinere bronneringen (tot een bepaald maximaal debiet per uur, maand, kwartaal en/of half jaar en een bepaalde maximale duur, veelal 6 maanden) hoeft men geen vergunning aan te vragen. Men moet deze bronneringen meestal wel melden.

Controle-aspecten

Let bij het controleren van de regels goed op de volgende zaken:

• Gelden de regels van het Activiteitenbesluit?
• Gelden de regels van het Besluit lozen buiten inrichtingen
• Is er maatwerk voor een andere lozingsroute?
• Wordt gewerkt volgens BBT?
  • Controleer ter plaatse of men conform de melding werkt en controleer de naleving van de normen uit de tabel.
  • Is de lozing van grondwater afkomstig van ontwatering en het is niet afkomstig van een bodemsanering of een proefbronnering?
    • Ga de bodemgesteldheid van de ontwateringslocatie na.
    • Toets de locaties waar bouwactiviteiten bij bedrijven aan de orde zijn en waar de grondwaterstand bronnering aannemelijk maakt.
    • Toets de locatie aan de bodemkwaliteitskaart voor mogelijke verontreiniging.
• Is er een olieafscheider en slibvangput aanwezig?
  • Nee: zit er minder dan 20 mg/liter olie in enig steekmonster? Dan is een olieafscheider met slibvangput volgens NEN-EN 858-1 en -2 niet verplicht.
  • Ja: Check de regels voor handhaving olieafscheiders en slibvangput.
• Wordt het gevaarlijke (vloeibare) bedrijfsafval correct afgevoerd?

Riooltekening

Bij lozing op een riool is er een riooltekening waar duidelijk op staat:

• op welke punten welk afvalwater wordt geloosd
• of de lozingspunten zijn aangesloten op het eigen vuilwaterriool of een schoonwaterriool
• op welke lozingsroutes het eigen vuilwaterriool en het schoonwaterriool uitkomen

Meten en bemonsteren

Voldoet de lozing aan de emissiegrenswaarden? Kan het te lozen afvalwater op een doelmatige wijze worden bemonsterd?