Hoe kan de hoogte van een dwangsom worden bepaald?
Vraag
Hoe kan de hoogte van een dwangsom worden bepaald?
Antwoord
Voor het bepalen van de hoogte van een dwangsom is geen wettelijke standaard vastgelegd. Er zijn wel wat uitspraken en tips waarmee u rekening kunt houden.
Het opleggen van een last onder dwangsom met als doel het ongedaan maken van een overtreding of het voorkomen van verdere overtredingen (artikel 5:32, vijfde lid Awb).
Het bestuursorgaan moet een bedrag vaststellen waarboven geen dwangsom meer wordt verbeurd. Het vastgestelde bedrag moet in een redelijke verhouding staan tot de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde werking van de dwangsomoplegging (artikel 5:32, vierde lid Awb).
Een voorbeeld van een te lage dwangsom is de uitspraak van de ABRvS 30 oktober 2002, nr. 200202694/1. Hierin werd bepaald dat een dwangsom van 0,50 euro per dag per varken niet in redelijke verhouding staat tot de zwaarte van het geschonden belang en de beoogde werking van de dwangsomoplegging (beëindiging van de overtreding). Bij het nemen van dat besluit in bezwaar was de maximale som namelijk al verbeurd en vond de overtreding nog steeds plaats.
Een maatstaf bij het bepalen van het bedrag kan zijn het (geschatte) financiële voordeel dat de overtreding oplevert. De omvang van de onderneming speelt hierbij een rol. Een dwangsom voor een multinational zal een andere zijn als die voor een éénmanszaak.
In de uitspraak van de ABRvS 13 maart 2001, nr. 19990086/1 werd bepaald dat het opleggen van een last onder dwangsom tot doel heeft de overtreder te bewegen tot naleving van de voor hem geldende regels. Om dit doel te bereiken kan de hoogte van het bedrag worden afgestemd op het financiële voordeel dat een overtreder kan behalen bij het niet naleven van deze regels.
Een al behaald financieel voordeel mag geen rol spelen bij de bepaling van de hoogte van de dwangsom. Het opleggen van een dwangsom zou hiermee het karakter van een punitieve sanctie krijgen.
Ook in ABRvS 29 januari 1998, F03.97.1071 (KG 1998/141) wordt gesteld dat een dwangsom in een aannemelijke verhouding moet staan tot het gelaedeerde belang en de beoogde werking van het opleggen van de last onder dwangsom.
Een groot aantal goede voorbeelden vindt u snel met Google. Zoek op: leidraad dwangsombedragen of leidraad handhavingsacties.