Aanwijzing toezichthouders - kan een medewerker van een adviesbureau aangewezen worden als toezichthouder

Kan een medewerker van een adviesbureau (een niet-ambtenaar) worden aangewezen als toezichthouder voor de Wabo?

Nee, dat is niet zo maar mogelijk. Volgens artikel 5.10 van de Wabo kunnen enkel ambtenaren als toezichthouder worden aangewezen. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat het volgens hoofdstuk 5 van de Algemene wet bestuursrecht wel mogelijk is niet-ambtenaren aan te wijzen als toezichthouder. Zie hiervoor artikel 5:11. Hierin wordt gesproken over een persoon, bij of krachtens wettelijk voorschrift belast met het houden van toezicht. In de Wabo  is er voor gekozen dat  ambtenaren worden aangewezen. (bijzondere wet (Wabo) gaat boven algemene wet (Awb))

De praktijk van de handhaving milieuwetgeving is groot. Zo groot dat het niet mogelijk is om het zogenaamde 'adequate niveau van handhaving' bij provincies, gemeenten en het rijk te bereiken en in stand te houden zonder de inzet van 'derden'. De praktijk heeft hiervoor een oplossing gevonden: personen die in dienst zijn van een adviesbureau en geen ambtenaren zijn, kunnen worden aangewezen als tijdelijk ambtenaar in dienst van een specifiek bestuursorgaan.

Door personen van een adviesbureau als tijdelijk ambtenaar aan te wijzen, kunnen deze voor en namens het bestuursorgaan dat hen heeft aangewezen toezichthoudende bevoegdheden gebruikt worden.

Ook artikel 2:5 Awb en andere belangrijke bepalingen uit de Ambtenarenwet en daarop gebaseerde  regelingen voor provincies, gemeenten en waterschappen zijn van toepassing. Het risico van niet-integer omgaan met de tijdens de uitoefening van de functie vergaarde informatie  is zo beperkt. (bijvoorbeeld "lekken" richting een bedrijf waartegen een handhavingsactie wordt voorbereid door bestuursorgaan en Openbaar Ministerie).

Het is aan te bevelen te werken met een beperkt aantal bureaus dat regelmatig voor u, als overheid, werkt. Zodat een zeker onderling vertrouwen en "esprit de corps" kan ontstaan en de integriteit van betrokken personen bevorderd wordt.

Om nog extra waarborgen voor integriteit in te bouwen kan voorafgaand aan de controles ook nog afgesproken worden dat:

• ernstige misstanden die tijdens een controle worden ontdekt door de 'tijdelijke ambtenaar', onmiddellijk worden gemeld bij de 'echte' ambtenaar.

Deze laatste zal dan, al dan niet met juridische ondersteuning vanuit het bestuursorgaan, de zaak overnemen en de handhavingsprocedure gaat uitvoeren (aanzeggen en effectueren van bestuursdwang of de dwangsom).