Participatie: de belangrijkste aanbevelingen op een rij

• Hoe intensief?Minimaal vereist zijn twee gelegenheden om zienswijzen in te dienen: (1) in het voortraject, en (2) wanneer het MER en het ontwerp van het plan of besluit ter inzage worden gelegd. Aanvullende inspanningen om een participatieproces op gang te brengen zijn niet altijd nodig. Bedenk vooraf welke intensiteit van participatie past bij het concrete plan of project. Zorg voor maatwerk.
• Participatiehouding .Participatie is geen vrijblijvend proces dat u zo maar kunt starten en afbreken. Een goede voorbereiding, een zorgvuldige afbouw en een consistente lijn daar tussenin zijn belangrijk voor blijvend goede relaties met belanghebbenden. Zorg verder voor een open, integere, flexibele en actieve opstelling. Wees benaderbaar.
• Doelgroepen . Bij lange of moeilijke processen: zoek vertegenwoordigers voor een beheersbaar proces (klankbordgroep), bij voorkeur vertegenwoordigers die bruggen kunnen slaan. Ga ook na of er wellicht verborgen doelgroepen zijn, die wel een belangrijke inbreng zouden kunnen hebben maar zich wellicht niet spontaan melden.
• Werkvormen . Zoek interactieve werkvormen waarbij belanghebbenden zelf ook aan de slag moeten met oplossingen. Dat leidt tot een constructievere verhouding dan passief een verhaal moeten aanhoren en dan reageren. Bij participatieprocessen is de vorm voor participanten overigens minder belangrijk dan werkelijke deelname aan het proces en de inhoud. Professionele, sobere en doelmatige werkvormen worden gewaardeerd. Té gelikte werkvormen en processen worden gewantrouwd.

Met behulp van een praktijkvoorbeeld krijgt u inzicht in de wijze waarop deze aanbevelingen toegepast kunnen worden.