Verlenging Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) is een samenwerkingsprogramma van de Rijksoverheid en lokale overheden. Het programma moet er voor zorgen dat Nederland op tijd aan de Europese grenswaarden voor fijnstof en stikstofdioxide voldoet. Doel van het NSL is het verbeteren van de luchtkwaliteit voor de volksgezondheid, en het bieden van ruimte voor en bijdragen aan de onderbouwing van ruimtelijke projecten. Het NSL bevat een pakket aan maatregelen waarmee Nederland overal op tijd voldoet aan de Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit. In het NSL zijn ruimtelijke ontwikkelingen meegenomen waarover het bevoegd gezag binnen de looptijd van het NSL een besluit neemt.

Meer informatie vindt u ook op de pagina: Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL).
Of lees meer over het NSL in de Rijksoverheid brochure: Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit.

Verlenging Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

Het NSL liep oorspronkelijk af op 1 augustus 2014. Toen was nog niet duidelijk of Nederland de Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit (stikstofdioxide) op 1 januari 2015 zou halen. De monitoringsresultaten van 2012 lieten nog overschrijdingen zien voor 1 januari 2015. Maar, pas in de loop van 2016 wijzen de meetresultaten over 2015 uit of Nederland daadwerkelijk wel of niet aan de grenswaarden voor stikstofdioxide voldoet. Daarom is het wenselijk de huidige aanpak nog enige tijd voort te zetten. Met de verlenging van het NSL tot januari 2017 laat Nederland ook aan de Europese Commissie zien dat Nederland zich blijft inzetten om aan de grenswaarden te voldoen. De verlenging zorgt er ook voor dat de programmatoetsing van het NSL langer van toepassing is op de onderbouwing van projecten.

Het ministerie heeft de verlenging van het NSL niet gemeld aan de Europese Commissie. De verlenging van het NSL bevat geen verzoek tot uitstel voor het halen van de Europese grenswaarden. Melding van de verlenging van het NSL aan de Europese Commissie is daarom niet nodig.

De Regionaal Samenwerkingsprogramma's Luchtkwaliteit (RSL) hebben dezelfde looptijd als het NSL. RSL-partners die meedoen in de verlenging van het NSL moeten zorgen dat het RSL ook na 1 augustus 2014 van kracht blijft. De Wet milieubeheer zegt niet hoe dit moet. De regio kan zelf bepalen hoe zij dit vorm geeft, door verlenging of op een andere manier.

(Niet) Meedoen in het verlengde NSL

Als een gemeente dit niet nodig vindt met het oog op de concentraties in dat gebied, kan een gemeente besluiten niet meer mee te doen aan een verlengd NSL. De provincie coördineert de deelname.

De Provincie heeft gemeenten gevraagd een besluit te nemen over verlenging van het NSL. Waarom? Het Rijk hanteert als uitgangspunt dat het programmagebied van het NSL niet wijzigt. Het Rijk heeft de provincies gevraagd of ze hier mee in kunnen stemmen. Een aantal provincies vraagt hiervoor een besluit van de gemeenten.

Uitvoeringsplicht maatregelen

De uitvoeringsplicht van NSL-maatregelen geldt ook als een gemeente niet meedoet aan het verlengde NSL. In artikel 5.12, 11e lid Wet milieubeheer staat dat de uitvoeringsplicht ook na het NSL geldt. Dus de uitvoeringsplicht geldt ook tijdens een verlengd NSL. Dat betekent dat de NSL-partners de maatregelen moeten hebben uitgevoerd op de in het NSL bij die maatregelen genoemde tijdstippen. Als in het NSL niet uitdrukkelijk een datum van uitvoering staat, nemen de NSL-partners in ieder geval voor 1 augustus 2014 de maatregelen in uitvoering. Voor maatregelen die verbonden zijn aan projecten in het NSL is uitvoering alleen verplicht als het project wordt uitgevoerd.

De minister van Infrastructuur en Milieu kan handhavend ingrijpen als maatregelen niet uitgevoerd worden.

Onderbouwen van projecten (bestemmingsplannen, vergunningen)

NIBM blijft zolang als dat nodig is, ook na afloop van het (verlengde) NSL. U kunt daarom ook nog NIBM gebruiken voor projecten waarvan de besluitvorming plaatsvindt na afloop van het verlengde NSL.

Wel of niet deelnemen aan het NSL heeft geen gevolgen voor het gebruik kunnen maken van NIBM. Dat kan altijd behalve als het om broncategorieën of gebieden gaat die in de Regeling NIBM uitgezonderd zijn van toepassing van NIBM.

Als Nederland overal ruimschoots aan de normen voldoet, is NIBM niet meer nodig.

Gemeenten kunnen de Monitoringstool en Rekentool blijven gebruiken voor de onderbouwing van projecten en plannen als een aantal gemeenten niet meedoet met de monitoring. De gegevens in de Monitoringstool zijn voldoende representatief. Voor die gebieden waar geen problemen meer zijn met de luchtkwaliteit zijn oudere gegevens goed genoeg. IenM brengt nu in kaart wanneer (bij welke concentraties, in welke gebieden) dit precies het geval is. IenM geeft daarmee ook duidelijkheid aan gemeenten over hun inspanning voor de monitoring onder het verlengde NSL.

Knelpunten luchtkwaliteit en (niet) meedoen in het verlengde NSL

Als een gemeente niet meedoet in het verlengde NSL, is de gemeente zelf aan zet om een oplossing te vinden voor een (dreigende) overschrijding van de Europese grenswaarden door:

• Als gemeente, of samen met een andere gemeente of provincie, een programma vast te stellen gericht op het bereiken van de grenswaarde (op basis van artikel 5.13 Wet milieubeheer).

Of

• Direct de redelijkerwijs mogelijke maatregelen te treffen om de grenswaarde te bereiken (artikel 5.13, vijfde lid, Wet milieubeheer).

Voor deze gemeenten geldt vanaf 1 augustus 2014 het generieke toezicht uit de Gemeentewet op de naleving van de Europese grenswaarden voor de luchtkwaliteit.

Het Rijk kan deze gemeenten aansprakelijk stellen voor de overschrijding van de Europese grenswaarden. Het Europese Hof kan Nederland veroordelen tot het betalen van een boete of dwangsom als Nederland de Europese verplichtingen niet naleeft. Voordat het Hof een boete of dwangsom oplegt is een ingebrekestelling, Hofprocedure en tweede Hofprocedure nodig. In die periode kan de overheid zorgen dat ze alsnog aan de Europese verplichtingen voldoet. Het Europese Hof kan pas een boete of dwangsom opleggen als overleg niet tot resultaat leidt en Nederland niet aan Europese verplichtingen gaat voldoen. Het Hof legt een eventuele boete op aan de rijksoverheid. Het Rijk kan die boete verhalen op een andere overheid volgens de Wet Nerpe. Hiervoor moet het Rijk aantonen dat de boete (deels) te wijten is aan verzuim van die overheid.

Evaluatie en monitoring NSL

De jaarlijkse monitoring van het NSL volgt de ontwikkeling van de luchtkwaliteit. De monitoring brengt de uitvoering van maatregelen en projecten in kaart en maakt een prognose van mogelijke overschrijdingen. Als uit de monitoring blijkt dat Nederland de grenswaarden voor luchtkwaliteit niet haalt, kunnen de NSL-partners extra maatregelen treffen.

Meedoen met het NSL betekent niet dat een gemeente elk jaar verkeersgegevens moet actualiseren in de Monitoringstool. De noodzaak tot actualiseren is afhankelijk van de concentraties in de gemeente en de ontwikkelingen die invloed hebben op de luchtkwaliteit. Voor gemeenten waar de concentratie ruim onder de grenswaarden blijft is een jaarlijkse actualisatie van gegevens meestal minder nodig. Zeker als geen veranderingen zijn geweest of te verwachten zijn die grote invloed hebben op de heersende concentraties.

In de Handleiding monitoring NSL staat een stappenplan. Met dit stappenplan kunnen gemeenten beoordelen of het actualiseren van gegevens in de Monitoringstool nodig is.
Het ministerie kijkt of het mogelijk is om de inspanningen van de gemeenten voor monitoring verder te beperken.

Een gemeente die niet meedoet in het verlengde NSL hoeft alleen mee te doen met de monitoring als de gemeente vermoedt dat er overschrijdingen van grenswaarden zijn. Als de luchtkwaliteit goed is en er geen overschrijdingen meer voorkomen, hoeft een gemeente niet langer mee te doen met de monitoring NSL. Dit volgt uit artikel 4 van de Regeling beoordeling luchtkwaliteit 2007.