Lichthindervoorschriften voor het telen in kassen

De eisen zijn niet van toepassing op cyclische belichting, stuurlicht, werkverlichting en terreinverlichting. Het bevoegd gezag kan hiervoor wel eisen stellen met de zorgplicht van artikel 2.1 lid 4 Activiteitenbesluit.

In de uitspraak AWB 13/7455 van de Rechtbank Gelderland, AWB 13/7455, Gelderland (uitspraak 11 december 2014, publicatiedatum 27 februari 2015) kwam de zorgplicht voor werkverlichting aan de orde. De rechtbank oordeelde daarin dat de gemeente de richtlijn van de Nederlandse Stichting voor Verlichtingskunde mocht hanteren als uitgangspunt. De berekende sterkte van het invallende licht bleef in dit geval ruim onder de grenswaarde van de richtlijn. Er was daarom geen reden om metingen uit te voeren.

Overzicht voorschriften

Het Activiteitenbesluit is een aantal keer gewijzigd met gevolgen voor landbouw.

Aanwezigheid lichtscherminstallatie

Kassen moeten aan de bovenkant een lichtscherminstallatie hebben, die ten minste 98% lichtuitstraling kán verminderen (artikel 3.56 lid 1 Activiteitenbesluit). Als de ondernemer alleen overdag assimilatiebelichting toepast hoeft hij geen lichtscherminstallatie te hebben.

Een lichtscherminstallatie kan bestaan uit één schermdoek, maar ook uit verschillende onderdelen of meerdere schermdoeken. De inrichtinghouder moet de reductie van 98% aantonen. Bijvoorbeeld door productinformatie van de leverancier zoals een certificaat van de lichtdichtheid van het scherm.

In de uitspraak 201600355/1/A1 van de Raad van State (uitspraak en publicatiedatum 15 maart 2017) wil een omwonende dat de gemeente handhaaft op een overtreding van Activiteitenbesluit (AB). In een kas is verlichting aanwezig die gebruikt kan worden als assimilatiebelichting. Bij deze toepassing  kan omwonende overlast ondervinden. De gemeente heeft gezien dat de kas op het perceel niet is voorzien van afscherming. Alleen zoals de rechtbank terecht heeft aangenomen:

• Afscherming is alleen vereist als de verlichting in een kas daadwerkelijk wordt ingezet als assimilatiebelichting.
• Alleen als verlichting gebruikt wordt als assimilatiebelichting zoals bedoeld in het Activiteitenbesluit. Of zoals bedoeld in de bijlage bij het Besluit landbouw milieubeheer.

Dat er in de kas op het perceel verlichting is geïnstalleerd, is onvoldoende om te spreken van assimilatiebelichting. De omwonende krijgt ongelijk omdat:

• de gemeente heeft gezien dat de in de kas aanwezige verlichting niet werd ingezet als assimilatieverlichting
• appellant dit niet heeft bestreden maar alleen aanvoert dat de assimilatiebelichting niet kan worden uitgesloten.

Gebruik lichtscherminstallatie

De mate van afscherming van de bovenkant met de lichtscherminstallatie hangt af van de verlichtingssterkte van de lampen.

• Verlichtingssterkte van 15.000 lux of meer. De lichtscherminstallatie moet van zonsondergang tot zonsopgang de lichtuitstraling met 98% verminderen (artikel 3.57 lid 1 Activiteitenbesluit)
• Verlichtingssterkte tot 15.000 lux. De lichtscherminstallatie moet:
  • in de donkerteperiode de lichtuitstraling met 98% verminderen (artikel 3.58 lid 1 onder a Activiteitenbesluit) en
  • in de nanacht met 74% verminderen (artikel 3.58 lid 1 onder b Activiteitenbesluit). De afscherming van 74% komt overeen met een kierbreedte van 25% van de oude regelgeving.

Het bevoegd gezag kan een lager percentage voor het afschermen vaststellen. Dit staat los van de verlichtingssterkte van meer of minder dan 15.000 lux. Dat kan nodig zijn voor het telen van bepaalde gewassen. Of omdat de zon nog niet onder is gegaan. En het nog niet nodig is om het duister te beschermen. Een overzicht van de officiële tijden waarop de zononder gaat staat op de website van het KNMI.

Een hoger percentage van afschermen mag ook. Als dat hogere percentage nodig is om lichthinder te voorkomen. Of om de duisternis en het donkere landschap te beschermen. Dit staat in artikel 3.57 lid 1 en artikel 3.58 lid 2, Activiteitenbesluit).

Afscherming zijgevel

De ondernemer moet de gevels van een kas moeten vanaf zonsondergang tot zonsopgang afschermen. Een overzicht van de officiële tijden staat op de website van het KNMI. En wel zo dat de installatie de lichtuitstraling op 10 meter afstand met ten minste 95% reduceert. Ook mogen de lampen niet te zien zijn buiten de inrichting (artikel 3.59 Activiteitenbesluit (AB)).

Samenvatting en overgangsrecht

Samengevat.

Kassen die assimilatiebelichting toepassen hebben overdag geen regels.

Kassen die assimilatiebelichting toepassen hebben van zonsondergang tot zonsopgang de volgende regels:

1. Een dicht getrokken zijgevelscherm met tenminste 95% licht reductie (3.59)
2. Bij meer dan 15000 lux ook een dicht getrokken boven scherm met tenminste 98% licht reductie
3. Bij minder van 15000 lux en alleen toepassing in de nanacht ook een effectieve boven afschermsysteem met tenminste 74% licht reductie
4. Bij minder van 15000 lux en toepassing in de donkerte periode ook een effectief boven afschermsysteem met tenminste 98% licht reductie. De donkerte periode is:

• van 1 september tot 1 november van het tijdstip van een half uur na zonsondergang tot 02.00 uur;
• van 1 november tot 1 april van 18.00 tot 24.00 uur;
• van 1 april tot 1 mei van het tijdstip van een half uur na zonsondergang tot 02.00 uur.

Voor specifieke bedrijfssituaties geldt overgangsrecht bij kassen die assimilatiebelichting toepassen

Tot 1 januari 2021 geldt (3.56 lid 5 en 6, 3,57 lid 3 en 4, 3.58 lid 5 en 6 AB) voor bedrijven die:

1. Een kasopstand hadden met een oppervlakte kleiner dan 2.500m²; en
2. Voor 1 januari 2013 assimilatiebelichting toepassen (voorwaarde is geschrapt met de vierde tranche 1/1/2016); en
3. Een dicht getrokken zijgevelscherm met tenminste 95% licht reductie hebben; of
4. de voorgeschreven maatwerkvoorschriften; of
5. de eerder voorgeschreven vergunning voorschriften; dat:
   1. Van 1 september tot 1 mei van 20.00 tot 24.00 uur er geen assimilatiebelichting plaats vind; of,
   2. van zonsondergang tot het tijdstip van zonsopgang een dicht getrokken boven afschermsysteem is toegepast met tenminste 85% en ten hoogste 95% licht reductie.

Alle andere overgangsrechtbepalingen zijn verlopen.