Juridische verdieping milieu

Dit onderdeel verdiept zich in het juridisch kader voor milieubesluiten, waarbij mogelijke gezondheidsrisico’s voor omwonenden van veehouderijen een rol spelen. Het bevat een uitgebreid overzicht van regelgeving en jurisprudentie en is bedoeld voor diegenen die zich willen verdiepen in de juridische achtergrond.

De onderwerpen/paragrafen sluiten af met een conclusie: in hoeverre speelt dit instrument een rol in de praktijk? De ‘kern’ van deze handreiking (het onderdeel 'Mogelijkheden voor vermindering gezondheidsrisico’s) bevat de onderdelen 'Instrumenten ruimtelijke ordening' en 'Instrumenten milieu'. Daar komen deze instrumenten dan verder aan bod, met oog voor de praktische toepassing.

Dit verdiepende overzicht geeft dus een analyse van de verschillende (theoretische) mogelijkheden. Het vormt de basis voor de instrumentenselectie in de onderdelen 'Instrumenten ruimtelijke ordening' en 'Instrumenten milieu'.

Resultaten

Voorzorg en aawi

Dit onderdeel geeft een juridische verdieping op de rol die voorzorg kan spelen bij:

het stellen van maatwerkvoorschriften onder het Activiteitenbesluit en
bij het beoordelen van een aanvraag voor een omgevingsvergunning milieu.

Ook de betekenis van algemeen aanvaarde wetenschappelijke inzichten (aawi) komt aan bod. Aawi spelen een rol in de jurisprudentie over de omgevingsvergunning milieu.

Voorzorg in de regelgeving

Gemeenten en provincies kunnen rekening houden met voorzorg bij de zorgvuldige voorbereiding, de deugdelijke motivering en de evenredige belangenafweging die nodig is bij het besluit. Welke Nederlandse en Europese regelgeving vormen de basis voor voorzorg?

Doen van een melding

Het is niet mogelijk om een melding te weigeren vanwege gezondheidsrisico’s. Wel moet de melding volledig zijn.

Maatwerkvoorschriften Activiteitenbesluit

Voor endotoxinen gelden er geen landelijke grenswaarden, zodat er ruimte is voor het afwegen van voorzorg bij het stellen van maatwerkvoorschriften. Voor fijnstof en ammoniak is er weinig ruimte voor maatwerk, omdat hiervoor landelijke emissiewaarden gelden.

Melding en maatwerkvoorschriften

Dit onderdeel beschrijft de mogelijkheden om gezondheidsrisico’s te betrekken bij de melding en het stellen van maatwerkvoorschriften onder het Activiteitenbesluit bij een veehouderij.

Voorzorg: jurisprudentie rechtbanken

Voorzorg kwam in een aantal rechtbankuitspraken over veehouderijen aan de orde. Enkele rechtbankuitspraken bieden specifiek ruimte voor voorzorg in relatie tot endotoxinen.

Voorzorg: jurisprudentie Raad van State

In milieu-uitspraken komt het voorzorgbeginsel vooral ter sprake bij de rechtbanken. De Raad van State noemt de term voorzorg vaak niet expliciet. Tot een uitspraak in februari 2022, waarin de Raad van State duidelijk maakt in welke situaties het gevoegd gezag een besluit mag baseren op (uitsluitend) voorzorg. Bij geitenhouderijen mag voorzorg alleen een belangrijke rol spelen, wanneer er een ruimtelijke component aan de milieuvergunning gekoppeld is.

OBM fijnstof

Bij een besluit op een OBM fijnstof mag het bevoegd gezag gezondheidsrisico's niet apart beoordelen. Alleen toetsing op het aspect fijnstof is mogelijk.

Omgevingsvergunning milieu

Voor endotoxinen gelden er geen landelijke grenswaarden, zodat er ruimte is voor het afwegen van voorzorg bij beslissingen over een omgevingsvergunning milieu. Voor fijnstof en ammoniak zijn de afwegingsmogelijkheden binnen de vergunningverlening beperkter dan voor endotoxinen.

Voorzorg: conclusies

Welke conclusies kun je trekken over de toepassing van voorzorg bij milieubesluiten? Regelgeving en jurisprudentie geven richting.