Berekende kosteneffectiviteit maatregelen voor minimalisatie ZZS-luchtemissies in vergelijking met referentiewaarden

Berekenen kosteneffectiviteit van minimalisatiemaatregelen ZZS

Het in beeld brengen van de kosten is verplicht in de volgende situaties:

• Bij een afwijkende emissiegrenswaarde (artikel 2.4 lid 8 van het Activiteitenbesluit)
• Als onderdeel van het vermijdings- en reductieprogramma (artikel 2.20 van de Activiteitenregeling)

Het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling geven voor ZZS geen berekeningsmethodiek die het bedrijf moet gebruiken voor het in beeld brengen van deze kosten. Wel is de berekeningsmethodiek uit bijlage 2 van het Activiteitenbesluit bruikbaar.

Vergelijking van berekende waarden met referentiewaarden kosteneffectiviteit minimalisatiemaatregelen ZZS bij emissies naar de lucht

Het bevoegd gezag beoordeelt of aanvullende maatregelen om ZZS-emissies verder te minimaliseren moeten worden voorgesteld. Eén van de afwegingen die daarbij meespelen is of die maatregelen kosteneffectief zijn. Als hulpmiddel kan het bevoegd gezag hierbij de kosteneffectiviteit referentiewaarden voor ZZS gebruiken. IenW heeft deze referentiewaarden beleidsmatig bepaald,  maar ze hebben geen wettelijke status.

De eenheid van de referentiewaarden is net als de resultaten van een kosteneffectiviteitsberekening uitgedrukt in kosten per vermeden kg emissie ZZS. Ze geven een niveau aan tot waar maatregelen om ZZS-emissies te minimaliseren kosteneffectief zijn.

De stofcategorie ZZS bestaat uit de stofklassen ERS, MVP1 en MVP2. Er zijn alleen kosteneffectiviteit referentiewaarden bepaald voor de ZZS-stofklassen MVP1 en MVP2. Er is geen referentiewaarde voor de ZZS-stofklasse ERS. De kosteneffectiviteit referentiewaarden hebben een onder- en een bovengrens. Zie ook de informatie onder Integraal beoordelen: toepassen kosteneffectiviteit referentiewaarden.

Basis referentiewaarden: onderzoeksrapporten

De minimalisatieplicht voor ZZS gaat verder dan de maatregelen die het bedrijf al moet nemen om de wettelijke emissiegrenswaarden te bereiken (beste beschikbare technieken). De vergunningverlener heeft dus een handvat nodig om de kosten van een maatregel te kunnen afzetten tegen de verwachte effecten ervan. De berekeningsmethode die gebruikelijk is voor andere luchtemissies acht IenW hiervoor geschikt. Daarbij heeft IenW speciaal voor ZZS nog specifieke referentiewaarden afgeleid.

De kosteneffectiviteit ZZS-referentiewaarden zijn afgeleid op basis van de resultaten in het onderzoeksrapport van RIVM: Beoordeling kosteneffectiviteit van maatregelen om de uitstoot van ZZS naar lucht te beperken (2021). Voor deze studie heeft advies- en ingenieursbureau TAUW ook een bijdrage geleverd, zie hiervoor de bijlage van het RIVM-rapport. TAUW is in hun onderzoeksrapport uitgegaan van eigen meetgegevens, in aanvulling op praktijkcases die een aantal branches hebben aangeleverd.

Evaluatie referentiewaarden: verzoek aanleveren casussen

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) wil de referentiewaarden op termijn vastleggen in de Omgevingsregeling onder de Omgevingswet. Hiervoor zal in 2023 een evaluatie van de kosteneffectiviteit referentiewaarden voor ZZS plaatsvinden. Daarvoor wil IenW het gebruik van de kosteneffectiviteitsmethode de komende jaren volgen en evalueren welk effect deze aanpak in de praktijk heeft. Zo is onder andere na te gaan tegen welke kosten het bedrijf de minimalisatiedoelstelling realiseert.

Voor dit evaluatiemoment ontvangt Informatiepunt Omgevingswet namens IenW graag praktijkcasussen van bevoegde gezagen. Bevoegde gezagen kunnen deze praktijkcasussen al aanleveren op het moment dat ze bij een beoordeling van de kosteneffectiviteit de referentiewaarden hebben toegepast. Aanleveren kan via het digitaal platform Netwerk ZZS op het kennisnet van OmgevingsdienstNL . Heeft u geen toegang tot dit digitaal platform, gebruik dan het helpdeskformulier van het Informatiepunt Omgevingswet. Vermeld daarbij ‘Evaluatie kosteneffectiviteit referentiewaarden ZZS-emissie lucht’.

De aangeleverde praktijkcasussen gaat IenW meenemen bij de evaluatie. Dit kan leiden tot verdere onderbouwing of eventuele aanpassing van de kosteneffectiviteit referentiewaarden voor ZZS.

Integraal beoordelen: toepassen kosteneffectiviteit referentiewaarden

De kosteneffectiviteit is uitgedrukt in de kosten per vermeden hoeveelheid kg emissie. Het bevoegd gezag kan de referentiewaarden gebruiken als hulpmiddel in haar integrale beoordeling:

• Boven de bovengrens referentiewaarde: het bevoegd gezag kan maatregelen beschouwen als niet-kosteneffectief
• Onder de ondergrens referentiewaarde: het bevoegd gezag kan maatregelen beschouwen als wel-kosteneffectief
• Tussen onder- en bovengrens: het bevoegd gezag kan de mate van kosteneffectiviteit van de maatregelen meenemen bij haar integrale afweging.

Besluit over een maatregel is meer dan beoordelen kosteneffectiviteit

Het bevoegd gezag neemt een besluit op basis van een integrale afweging waarvan de kosteneffectiviteit van maatregelen een onderdeel vormt. Het bevoegd gezag kan naast kosteneffectiviteit ook andere factoren meewegen zoals de lokale (milieu-)omstandigheden, specifieke bedrijfsomstandigheden, of specifieke eigenschappen van stoffen (zie voorbeelden hieronder). Verder is het van belang te blijven minimaliseren, zoals de bedoeling is van de regulering van ZZS. Dus periodiek en/of als daar aanleiding toe is opnieuw die afweging maken en dus ook de kosteneffectiviteit opnieuw bezien.

Voorbeelden mee te wegen factoren

In de integrale afweging kan het bevoegd gezag naast de kosteneffectiviteit van maatregelen de volgende elementen meenemen:

• de lokale (milieu-)omstandigheden, zoals de kwetsbaarheid van het gebied waar de uitstoot plaatsvindt of de belasting van het gebied vanuit andere bronnen
• de specifieke bedrijfsomstandigheden zoals ouderdom van de installatie of maatschappelijk belang van het bedrijf
• specifieke stofeigenschappen die niet al meegenomen zijn in de definitie van ZZS

Een hogere kosteneffectiviteit is te motiveren op basis van bijvoorbeeld:

• de mate van persistentie. Persistente stoffen breken zeer langzaam af en blijven daardoor lang in het milieu.
• de mate waarin het bedrijf of de uitstoot zich nabij een kwetsbaar gebied bevindt
• de mate waarin het gaat om cumulatie van ZZS
• de hoogte van de jaarvracht/omvang van het bedrijf