Filevorming en congestie
Files zorgen voor een hogere emissie (uitstoot) dan verkeer dat door kan rijden. In de invoergegevens van de wegvakken is filevorming opgenomen in de stagnatiefactor. Op deze pagina leggen wij uit hoe de stagnatiefactor werkt en hoe u die kunt bepalen.
Stagnatiefactor
In de monitoringstool en de rekentool is congestie (filevorming) opgenomen als stagnatiefactor. De stagnatiefactor is het aantal voertuigen in files vergeleken met het totaal aantal voertuigen.
De stagnatiefactor is een getal tussen de 0,00 en de 1,00. De factor 0,00 geeft aan dat er geen files zijn. Een factor van 1,00 geeft aan dat alle verkeer in files staat. In de praktijk komt zoiets niet voor. Ook niet bij verkeerslichten.
Effect op de emissiebijdrage
De rekentool gebruikt de stagnatiefactor om te berekenen hoeveel invloed het verkeer in de file heeft op de emissiebijdrage.
Emissiefactoren
Voor de standaard rekenmethode 1 (SRM1)-situaties gebruikt de rekentool de emissiefactor van snelheidstype 'd'. Dit snelheidstype gebruikt u normaal alleen in uitzonderingsgevallen.
Voor de standaard rekenmethode 2 (SRM2)-situaties gebruikt de rekentool de emissiefactoren die speciaal hiervoor zijn vastgesteld.
Het ministerie van IenW (Infrastructuur en Waterstaat) publiceert de emissiefactoren.
Weekdaggemiddelde
De rekenmodellen berekenen de gemiddelde luchtkwaliteit over een heel jaar. Daarom voert u in de monitoringstool de gemiddelde verkeersintensiteit over alle dagen van de week in (weekdagintensiteiten). De gemiddelde weekdagintensiteit is ongeveer 7 tot 10% lager dan de gemiddelde werkdagintensiteit. De stagnatiefactor moet ook berekend zijn over alle dagen van de week.
Congestie vooral in de ochtend- en avondspits
Filevorming komt vooral voor in de ochtend- en avondspits op werkdagen. Buiten de spitsperioden en in het weekend is er geen of veel minder filevorming. Gemiddeld rijdt misschien 40% van al het verkeer op werkdagen in de ochtend- en avondspits. Dit betekent dat bij ernstige filevorming maximaal 40% van het verkeer daar last van heeft.
Als in uw situatie ook buiten de spitsen veel filevorming is, kunt u de stagnatiefactor nog wat verhogen. Maar bedenk wel dat de gemiddelde filevorming over een hele week eigenlijk altijd lager is dan die alleen op werkdagen.
Bepalen van de stagnatiefactor
De stagnatiefactor kunt u op meerdere manieren bepalen. Ga bijvoorbeeld uit van de filevorming tijdens de ochtend- en avondspits op een werkdag. Hiervoor gebruikt u de getallen uit de tabel.
Omschrijving situatie |
% stagnerend verkeer |
|---|---|
| Geen stagnatie | 0% |
| Stagnatie gedurende een klein deel van de ochtend- óf avondspits (minder dan 1 uur) | 7% |
| Stagnatie gedurende een klein deel van de ochtend- én avondspits (minder dan 2x 1 uur) | 15% |
| Stagnatie gedurende een groot deel van de ochtend- óf avondspits (bijna 2 uur) | 15% |
| Stagnatie gedurende de gehele ochtend- óf avondspits (meer dan 2 uur) | 20% |
|
Stagnatie gedurende een groot deel van de ochtend- én avondspits (bijna 2x 2 uur) |
30% |
| Stagnatie gedurende de gehele ochtend- én avondspits (meer dan 2x 2 uur) | 40% |
Voorbeeld bepalen stagnatiefactor
In een voorbeeld van InfoMil staat hoe u de stagnatiefactor kunt bepalen met gegevens uit een verkeersmodel. Een verkeersmodel geeft inzicht in verkeersstromen.
De meeste verkeersmodellen modelleren het verkeer voor werkdagen. Vaak voor 1 spitsperiode of beide spitsperioden. En meestal ook het verkeer buiten de spitsperioden. In een verkeersmodel zit vaak ook de capaciteit van de weg.
Intensiteit omrekenen naar weekdagen
Weet u de intensiteit van het verkeersmodel en de capaciteit van de wegvakken? Dan maakt u een berekening van de gemiddelde weekdagwaarden. Heeft u geen omrekenfactoren? Dan kunt u de tabel gebruiken vanaf pagina 51 uit de Technische achtergronddocumentatie Saneringstool. Of de gemiddelde waarde gebruiken van 0,93 voor personenauto's en 0,80 voor vrachtauto's.
Wegvakcapaciteit omrekenen naar weekdagen
De weekdagcapaciteit van een wegvak berekent u door de uurcapaciteit van een wegvak met 9 te vermenigvuldigen. De capaciteit bij kruispunten met een verkeersregelinstallatie en rotondes is wat lager. Daarom verlaagt u de capaciteit van de wegvakken daar met 10%. U doet dat tot een afstand van ongeveer 100 meter van deze kruispunten of rotondes.
Stagnatiefactor berekenen
Met de intensiteit (I) en de capaciteit (C) kunt u de stagnatiefactor berekenen. Dit doet u door de intensiteit te delen door de capaciteit (I/C). Houdt er rekening mee dat er geen congestie is als de intensiteit laag is. Pas als de I/C verhouding groter is dan 0,6, ontstaat filevorming.
De grens van 0,6 en een maximum stagnatiefactor van 0,4 levert de volgende formule op:
congestiefactor = MIN(MAX(0, (I/C - 0.60)), 0.4)