Bestemmingen die bijdragen aan de luchtverontreiniging (bronnen)
Luchtverontreiniging veroorzakende bestemmingen zijn onder te verdelen in wegen, industrie, veehouderijen, glastuinbouw en verkeersaantrekkende projecten zoals woningen, kantoren, winkelcentra en recreatieterreinen.
Bestemmingen die bijdragen aan de luchtverontreininging (bronnen) moeten voldoen aan het wettelijk kader uit de Wet milieubeheer (titel 5.2 Luchtkwaliteitseisen).
Als aan één of een combinatie van de volgende voorwaarden wordt voldaan, zijn de luchtkwaliteitseisen in beginsel geen belemmering voor het bestemmingsplan:
- er is geen sprake van een feitelijke of dreigende overschrijding van een grenswaarde
- een project leidt (per saldo) niet tot een verslechtering van de luchtkwaliteit
- een project draagt 'niet in betekenende mate' bij aan de luchtverontreiniging
- een project staat in het Nationaal Samenwerkingspprogramma Luchtkwaliteit of binnen een regionaal programma van maatregelen
Om aannemelijk te maken dat aan één of meer van deze voorwaarden wordt voldaan is in meer of mindere mate een luchtkwaliteitsonderzoek nodig. Een beschrijving van het uitgevoerde inventariserende of uitgebreide luchtkwaliteitsonderzoek moet terugkomen in de toelichting van het bestemmingsplan.
In het kader van een goede ruimtelijke ordening moet daarnaast ook een afweging plaatsvinden. Meer uitleg hierover leest u bij Luchtkwaliteit en een goede ruimtelijke ordening
Het NSL
Bij projecten die staan in het Nationaal Saneringsprogramma Luchtkwaliteit is geen afzonderlijke toetsing aan de grenswaarden nodig. Bij die projecten wordt aan de hand van de relevante projectkenmerken beoordeeld of het project nog hetzelfde is. Tijdens de looptijd van het NSL kunnen de NSL-projecten gewijzigd of vervangen worden. Hiervoor geldt een procedure. Check daarom altijd hoe het project precies in het NSL staat en of een wijziging of vervanging gewenst is.
Als het project gewijzigd is ten opzichte van het in het NSL opgenomen project is een extra verantwoording nodig. Deze wijzigingen mogen het NSL en het halen van de grenswaarden niet in gevaar brengen. Soms kan dat met een kwalitatieve beschrijving, soms is een berekening met bijvoorbeeld de NSL rekentool nodig. In sommige gevallen is alleen de inzet van extra maatregelen voldoende om ervoor te zorgen dat het project de balans van het NSL niet of nauwelijks verstoort. Dan is een melding bij de minister van I&M nodig (artikel 5.12, twaalfde lid Wm).
Niet in betekenende mate bijdragen
Bij projecten, waarvan duidelijk is dat deze niet in betekenende mate bijdragen aan luchtverontreiniging, is geen toetsing aan de grenswaarden nodig. Dit is geregeld in het Besluit niet in betekenende mate bijdragen (NIBM). In de bijbehorende Regeling NIBM staat de lijst met categorieën van gevallen (kantoor- en woningbouwlocaties, specifieke inrichtingen) die per definitie niet in betekenende mate bijdragen aan de luchtverontreiniging.
Dergelijke projecten hebben dus geen uitgebreid luchtkwaliteitsonderzoek nodig. Voor projecten die niet in deze lijst staan, kan het bevoegd gezag zelf aannemelijk maken dat de bijdrage NIBM is. Als dat zo is, kan verdere toetsing aan de grenswaarden voor luchtkwaliteit achterwege blijven. Om dit aannemelijk te maken kan in eerste instantie de NIBM-tool worden gebruikt. Deze tool heeft de volgende invoergegevens nodig: - het aantal verwachte extra verkeersbewegingen - het aandeel vrachtverkeer
De NIBM grens ligt voor de stoffen PM10 en NO2 sinds 1 augustus 2009 op 1,2 μg/m3. Bij de NIBM bepaling wordt de geplande wijziging van het bestemmingsplan vergeleken met de autonome ontwikkeling. Autonome ontwikkelingen zijn ontwikkelingen, die al mogelijk zijn binnen het bestaande bestemmingsplan. Het verschil wordt bepaald voor het meest maatgevende (zicht)jaar.
Zie voor meer informatie over zichtjaren en autonome ontwikkeling de Handreiking NIBM, paragraaf 5.2 en 5.3.
Om een idee te geven van de omvang van NIBM projecten: de NIBM grens ligt bij minimaal twee ontsluitingswegen op maximaal 3000 woningen. Dit betekent dat het mogelijk is om 3000 woningen in een overbelaste situatie te bouwen. Toetsing of de luchtkwaliteit ter plaatse verslechtert door de komst van de woningen is niet verplicht.
De Raad van State heeft diverse uitspraken gedaan over de NIBM-toetsing.
Projectsaldering
Soms kan een overheid werken met projectsaldering. Bijvoorbeeld als een project IBM is, én niet aan de grenswaarden wordt voldaan én het niet is opgenomen in het NSL. Hierdoor is het mogelijk een overschrijding van een grenswaarde toe te staan. Dit kan alleen wanneer de luchtkwaliteit op een andere plaats verbetert, als gevolg van dezelfde ontwikkeling. Per saldo is er sprake van een verbetering van de luchtkwaliteit. Een voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de aanleg van een ringweg, waarbij op een enkele plek een overschrijding van de grenswaarde ontstaat. Op andere wegen zal de luchtkwaliteit hierdoor verbeteren. Daardoor is er per saldo een verbetering. Dit moet wel uitgebreid onderbouwd worden in het bestemmingsplan.