7.1 Achtergrondconcentraties

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) maakt jaarlijks kaarten over de grootschalige concentraties van luchtverontreinigende stoffen (GCN-kaarten: Grootschalige Concentraties in Nederland). Het RIVM baseert zich bij het maken van deze GCN-kaarten op eigen modelberekeningen en metingen. Ze geven een grootschalig beeld van de luchtkwaliteit in het verleden en de toekomst. In 2002 zijn deze grootschalige concentratiekaarten van Nederland voor het eerst uitgegeven door het toenmalige MNP (Milieu- en Natuurplanbureau). Dit betreft:

1. een database met concentratiewaarden;
2. een tool (de GCN-library: http://geodata.rivm.nl/gcn/) om de data te ontsluiten. NB Voor benzo(a)pyreen zijn alleen gegevens beschikbaar voor 2003 tot 2007. Voor benzeen tot 2014, en voor lood tot 2009. De meest recente gegevens zijn input voor de toekomstige jaren. Voor PM2,5 zijn gegevens beschikbaar vanaf 2009. Voor elementair carbon (EC) zijn gegevens beschikbaar vanaf 2011;
3. De uurgemiddelde achtergrondconcentraties zijn afgeleid van de jaargemiddelde achtergrondconcentraties. De PreSRM (Preprocessor Standaard Rekenmethoden) bevat en gebruikt ruimtelijke en temporele (door de tijd bepaald) informatie. De ruimtelijke informatie bestaat uit een kaart van Nederland met grootschalige concentraties. Het betreft een grid met jaargemiddelde concentraties, berekend met het OPS-model en gekalibreerd op resultaten uit het Landelijk Meetnet Luchtkwaliteit (LML). Door middel van interpolatie is de jaargemiddelde concentratie op de te onderzoeken locatie bepaald. De temporele informatie is afgeleid uit de uurlijkse waarnemingen op de meetstations in het LML. Verhoudingen tussen uurwaarden en jaargemiddelde zijn door middel van interpolatie op de te onderzoeken locatie geprojecteerd. Door de PreSRM te gebruiken is hier binnen het NNM in voorzien;
4. Voor stikstofoxiden maakt IenM ook jaarlijks gegevens bekend. De grenswaarde voor stikstofoxide beschermt de vegetatie en geldt alleen in het noorden van Nederland, nabij de Waddenzee. In dat gebied vindt geen overschrijding plaats;
5. Voor de achtergrondconcentraties stikstofdioxide, fijnstof, ozon en zwaveldioxide zijn historische gegevens beschikbaar voor de jaren 1995 t/m 2015 en prognoses tot en met 2030. De prognostische (toekomstige) gegevens zijn het resultaat van modelberekeningen. De gegevens voor de tussenliggende jaren zijn het resultaat van een lineaire interpolatie tussen de berekende jaren. Bij de gegevens over achtergrondconcentraties voor fijnstof, stikstofdioxide en ozon, zijn ook gegevens gevoegd over de dubbeltellingcorrectie. Dit zijn de lokale bijdragen van rijkswegen die ook al in de achtergrondconcentratie zijn opgenomen.