Beleid, wet- en regelgeving

Beleid

De ambities van het Rijk zijn in het werkprogramma Schoon en Zuinig: Nieuwe energie voor klimaat vastgelegd. Het betreft de volgende nationale ambities:

reductie van de uitstoot van broeikasgassen met 30 % in 2020 (vergeleken met 1990)
een jaarlijkse verbetering van de energie-efficiëntie met 2%
het aandeel hernieuwbare energie verhogen naar 20% van het totale energiegebruik in 2020

Meer informatie in het dossier klimaatverandering

Om de nationale klimaatambities te bereiken worden diverse (financiële) instrumenten ingezet. Via convenanten en akkoorden is het Rijk met zowel het bedrijfsleven, de provincies als de gemeentes afspraken aangegaan om invulling de geven aan de nationale ambities.

Duurzaamheidsakkoord 2007-2020

Op 1 november 2007 heeft het Rijk met VNO-NCW, MKB Nederland en LTO Nederland afspraken gemaakt om gezamenlijk maximaal aan de slag te gaan met betrekking tot de reductie van broeikasgassen, verbetering van de energiebesparing en toename van hernieuwbare energie.

Klimaat- en Energieakkoord Rijk en provincies 2009-2011

Op 14 januari 2009 heeft het Rijk het Klimaat- en Energieakkoord met de twaalf provincies afgesloten. In dit akkoord zijn afspraken gemaakt met betrekking tot het gebruiken van de wettelijke van de provincies voor het realiseren van de klimaatdoelstellingen via ruimtelijke ordening. Het betreft de verantwoordelijkheid van de provincies als ruimtelijke ordenaar met betrekking tot:

het bevorderen van energiebesparing
stellen van randvoorwaarden voor de ruimtelijke inpassing van energieprojecten en infrastructuur
opstellen van klimaatbestendige provinciale structuurvisies
leveren van bijdragen aan het ontwikkelen van innovatieve duurzame technologie, zowel in grootschalige projecten als in lokale benutting van duurzame energiebronnen
leveren van bijdragen aan een betere ruimtelijke inrichting van Nederland met het oog op de klimaatverandering.

Meer informatie: Klimaat- en Energieakkoord 2009-2011 (pdf, 160 kB)

Klimaatakkoord Gemeenten en Rijk 2007-2011

Op 12 november 2007 heeft het Rijk met de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) afspraken gemaakt over onder andere het bevorderen van ontwikkelingen met betrekking tot duurzame energie. Gemeenten moeten hiervoor in de bestemmingplannen ruimte reserveren door locaties aan te wijzen waar duurzame energie kan worden opgewekt. Tevens moeten gemeenten in de bestemmingplannen ruimte bieden voor biomassa- en mestvergisting die zo goed mogelijk landschappelijk wordt ingepast.

Meer informatie: Klimaat- en Energieakkoord 2007-2011

Convenant energiebesparing bij bestaande gebouwen ("Meer met minder")

Op 23 januari 2008 heeft het Rijk het convenant Energiebesparing bestaande gebouwen (‘Meer met Minder') getekend. Het doel van dit convenant is om tenminste 100 PJ energiebesparing in 2,4 miljoen bestaande woningen en andere gebouwen te realiseren in 2020.

Meer informatie: convenant energiebesparing bestaande woningen en gebouwen (pdf, 101 kB)

Lente-akkoord (Energiebesparing in de nieuwbouw)

Op 22 april 2008 heeft het Rijk met de marktpartijen het Lente-akkoord getekend waarin afspraken zijn gemaakt over energiezuinige nieuwbouw (zowel woningbouw als utiliteitsbouw). Het Lente-akkoord richt zich op het verlagen van het energiegebruik van nieuwe woningen en utiliteitsgebouwen met 25% in 2011 en 50% in 2015.

Meer informatie:Lente-akkoord (Energiebesparing in de nieuwbouw) (pdf, 1.1 MB)

Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK)

Via de Stimuleringsregeling Lokale Klimaatinitiatieven (SLOK) wordt door het Rijk financiële middelen beschikbaar gesteld voor personeel, onderzoek, communicatie en educatie voor de uitvoering bij provincies en gemeenten. Via subsidieregelingen en belastingtechnische maatregelen worden zowel particulieren als ondernemers gestimuleerd om (duurzame) energiebesparende maatregelen te realiseren. Via een tenderregeling en/of een structureel programma, zal de implementatie van innovatieve energiebesparende maatregelen worden gestimuleerd.

Wet-en regelgeving

Wet ruimtelijke ordening

Via een bestemmingsplan kunnen gemeenten eisen stellen op stedenbouwkundig niveau. Dit mogen dan echter alleen eisen zijn, die voortkomen uit het ruimtelijk gebruik, zoals de locatiekeuze, het aantal woningen per hectare (compact bouwen) en de oriëntatie van gebouwen op de zon.

Bouwbesluit

In het Bouwbesluit is voor nieuwbouw van woningen of utiliteitsgebouwen de EnergiePrestatieNormering (EPN) opgenomen. De EPN houdt in dat eisen worden gesteld aan het maximale energiegebruik van het gebouw. Dit is vastgelegd in een getal: de EnergiePrestatieCoëfficiënt (EPC). De EPC wordt bepaald met behulp van NEN 7120.

Relevante ontwikkelingen

Afzet restwarmte

Veel (rest-)warmte die ontstaat bij productie- of verbrandingsprocessen wordt weggekoeld. Door de (vaak grote) afstand tussen de bronnen waar deze restwarmte ontstaat en de potentiële afnemers, wordt hergebruik van deze restwarmte belemmerd. Er bestaat een toenemende belangstelling om via de ruimtelijke ordening de vestiging van warmteproducerende inrichtingen en potentiële afnemers in elkaars omgeving mogelijk te maken. Door de Warmtewet kan het lozen van restwarmte worden verboden of via een heffing worden ontmoedigd.

Warmte- en koudeopslag (WKO)

Wko is inmiddels een volwassen technologie die marktrijp en commercieel aantrekkelijk is. Diverse technieken worden in Nederland toegepast, waarbij de nadruk ligt op grote open systemen met grote vermogens. Het toepassen van warmte- en koudeopslag vindt groeit jaarlijks met meer dan 10 procent. Per sector (utililiteitsbouw, glastuinbouw, woningbouw en industrie) is deze groei verschillend. Via ruimtelijke instrumenten (masterplannen, structuurvisies voor de ondergrond en uitbreiding van het bestemmingsplan) kunnen geschikt locaties voor warmte- en koudeopslag inzichtelijk worden gemaakt, waarbij tevens de interactie met andere activiteiten bekend worden. Voor meer informatie zie de website van Nationaal Expertisecentrum Warmte (NEW) van Agentschap NL en het rapport Groen licht voor bodemenergie - Advies taskforce WKO .

Aanscherping energieprestatiecoëfficiënt (EPC)

Om verdere vermindering van de CO2-uitstoot te realiseren zal een verdere aanscherping van de energieprestatie voor zowel woningbouw als utiliteitsbouw nodig zijn. Daartoe zullen de energieprestatie-eisen aangescherpt worden. Ook wordt er gewerkt aan een nieuwe norm, de EPG, waarmee voor zeer energiezuinige gebouwen de energieprestatie berekend kan worden. voor meer informatie zie de website van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland..

Rechtspraak en jurisprudentie

ABRvS 9 juni 1998 E01.95.0148 BR 1998, 936
ABRvS 27 januari 2000 E011980289/1
ABRvS 31 oktober 2001 200004237/1
ABRvS 1 oktober 2003, 200301237/1
ABRvS 1 augustus 2007, 200608981/1
ABRvS 22 augustus 2007, 200609161/1