Beleid

Natuurvisie 2014

In de natuurvisie beschrijft het kabinet in grote lijnen het natuurbeleid voor de komende 10 jaar. Kernpunt van de visie is een omslag in het denken: natuur hoort midden in de samenleving thuis en niet alleen in beschermde natuurgebieden. Dit is goed voor de economie én voor de biodiversiteit.

Natuur midden in maatschappij
Centraal in de natuurvisie staat dat natuur midden in de samenleving thuishoort. Want de natuur die mensen belangrijk vinden is veel meer dan de natuur in beschermde natuurgebieden. De natuurvisie wil vooral burgers, bedrijven, gemeenten en maatschappelijke organisaties meer kansen bieden om natuur te beschermen. En om natuur duurzaam te gebruiken.

Verantwoordelijkheid voor natuur
De natuurvisie verlegt de aandacht van bescherming van natuur tegen de samenleving naar versterking van natuur dóór de samenleving. De overheid treedt niet terug op natuurgebied. Maar om een betere natuur te bereiken is een andere rol van burgers en bedrijven nodig. Burgers en bedrijven blijken het zelf ook belangrijk te vinden om verantwoordelijkheid te nemen voor een sterke natuur.
Volgens de natuurvisie kunnen economie en natuur goed samengaan en van elkaar profiteren. Bedrijven houden steeds meer rekening met natuur en biodiversiteit (groen ondernemerschap). Dat doen ze uit welbegrepen eigenbelang. Zonder duurzame productie kunnen bedrijven op den duur niet meer concurreren op de wereldmarkt. Een voorbeeld is de inspanning van grote ondernemingen om de productie van palmolie te verduurzamen.

Rijk blijft verantwoordelijk voor wettelijke natuurbescherming
De Rijksoverheid blijft eindverantwoordelijk voor de natuur. Zo zorgt het Rijk voor wettelijke natuurbescherming en goede internationale afspraken. Ook wordt er samen met provincies geïnvesteerd in het Natuurnetwerk Nederland (het netwerk van bestaande en toekomstige natuurgebieden).
De Rijksoverheid wil het goede voorbeeld te geven. Zoals met de Natuurambitie Grote Wateren. Dit is een visie op het toekomstig natuurbeleid voor grote wateren als het Waddengebied of de Noordzee. In deze natuur is plaats voor onder andere waterveiligheid (beveiliging tegen hoogwater), recreatie, en voedselproductie.

Natuurnetwerk Nederland

Het Natuurnetwerk Nederland is het Nederlands netwerk van bestaande en nieuw aan te leggen natuurgebieden. Ook wel Ecologische Hoofdstructuur (EHS) genoemd. Het netwerk moet natuurgebieden beter verbinden met elkaar en met het omringende agrarisch gebied.

Welke natuurgebieden vallen onder het Natuurnetwerk Nederland?
In het Natuurnetwerk Nederland liggen:

• bestaande natuurgebieden, waaronder de 20 Nationale Parken;
• gebieden waar nieuwe natuur aangelegd wordt;
• landbouwgebieden, beheerd volgens agrarisch natuurbeheer;
• ruim 6 miljoen hectare grote wateren: meren, rivieren, de kustzone van de Noordzee en de Waddenzee;
• alle Natura 2000-gebieden.

Verantwoordelijkheid Natuurnetwerk Nederland
Vanaf 2014 zijn de provincies verantwoordelijk voor het Natuurnetwerk Nederland. Tot die tijd was de Rijksoverheid hiervoor verantwoordelijk.

Provincies leggen het Natuurnetwerk (de EHS) vast in de Provinciale structuurvisie en Provinciale verordening.

Pan-Europees Ecologisch Netwerk (PEEN)
Het Natuurnetwerk Nederland moet uiteindelijk samen met de natuurgebieden in andere Europese landen het aaneengesloten pan-Europees Ecologisch Netwerk (PEEN) vormen.

Soortenbeleid

Ondanks soortenbescherming via Wet natuurbescherming, hebben verschillende planten en dieren in ons land moeite met overleven. Voor een aantal van deze soorten zijn actieve maatregelen gewenst om ze te behouden.
Daarom stelt de Minister van Economische Zaken periodiek rode lijsten vast. Een Rode lijst is een overzicht van soorten die uit Nederland zijn verdwenen of dreigen te verdwijnen. Dit wordt bepaald op basis van zeldzaamheid en/of negatieve trend. De Minister bevordert onderzoek en werkzaamheden nodig voor bescherming en beheer.

Rode lijsten hebben een signaleringsfunctie en geen juridische status. Plaatsing op de lijst betekent daarom niet automatisch dat de soort beschermd is. Daarvoor is opname van de soort onder de Wet natuurbescherming nodig. De Rode lijsten helpen daarbij.
Wel kunnen op provinciaal niveau beleidsregels worden opgesteld voor bepaalde Rode lijstsoorten, zoals een compensatieplicht voor het aantasten van leefgebieden van bijvoorbeeld weidevogels.