Geluidregels voor terrassen

Bestemmingsplan

Het bestemmingsplan is een bindend plan voor zowel overheid als burgers. In dit plan worden de gebruiks- en de bouwmogelijkheden vastgelegd voor een gebied.

In het bestemmingsplan staat beschreven waar horecagelegenheden zijn toegestaan. Dit kan bijvoorbeeld door het opnemen van een specifieke aanduiding op de verbeelding (plankaart). Een andere mogelijkheid is het specificeren bij welke horecabestemmingen terrassen mogelijk zijn in de lijst met begrippen. Een vergelijkbaar voorbeeld is het opnemen van een Staat van Horeca-activiteiten in het bestemmingsplan.
Daarnaast kunnen in het bestemmingsplan bijvoorbeeld regels zijn opgenomen over de omvang van een terras.

De gemeente onderbouwt waarom een terras aanvaardbaar is vanuit ruimtelijk oogpunt bij het vaststellen van een bestemmingsplan. Deze beoordeling en afweging is anders dan die plaatsvindt bij de aanvraag van een terrasvergunning volgens de APV. Bij die laatste beslissing heeft de afweging betrekking op de openbare orde en is de afweging niet integraal over alle thema's en belangen.

Activiteitenbesluit

Bijna alle horecabedrijven met een terras vallen onder het Activiteitenbesluit. Het Activiteitenbesluit bevat algemene milieuregels voor bedrijven. Voor het terras zijn de volgende onderwerpen in het Activiteitenbesluit geregeld:

• Het terras is onderdeel van de inrichting
• Milieuregels
• Geluid
• Stemgeluid
• Muziekgeluid
• Geluid bij evenementen
• Zorgplicht?

Het terras is onderdeel van de inrichting

Voor het gebruik van terrassen afzonderlijk zijn geen landelijke regels gesteld. Het Activiteitenbesluit geldt voor bijna alle horecabedrijven, dus ook voor een terras dat bedrijfsmatig wordt gebruikt.

Milieuregels

Milieuregels voor horeca zijn voornamelijk gesteld in het Activiteitenbesluit. Voor bijna alle horecabedrijven en dus ook de bijbehorende terrassen gelden de algemene regels van het Activiteitenbesluit. Het gaat hierbij dan voornamelijk om bepalingen om hinder voor de omgeving te beperken of te voorkomen. Het Activiteitenbesluit stelt voor horeca voornamelijk eisen aan geluid, lucht en afvalwater. Voor terrassen zijn de laatste twee onderwerpen minder relevant.

Geluid

De geluidsvoorschriften voor het horecabedrijf gelden voor de gehele inrichting. Het geluid inclusief dat van een terras moet worden getoetst aan de geluidsvoorschriften in artikel 2.17, 2.19a en 2.20 (maatwerk)van het Activiteitenbesluit. In artikel 2.18 van het besluit zijn enkele uitzonderingen genoemd.

Stemgeluid

Bij het bepalen van het geluidsniveau wordt het stemgeluid van personen op een onverwarmd en onoverdekt terrein buiten beschouwing gelaten, tenzij dit terrein kan worden aangemerkt als een binnenterrein (artikel 2.18, eerste lid, onderdeel a). Deze bepaling is in het Activiteitenbesluit opgenomen, omdat rigide toepassing van de geluidsnormen het in veel gevallen onmogelijk zou maken een terras in gebruik te hebben. De uitsluiting van stemgeluid afkomstig van een terras geldt uitsluitend voor situaties waarbij het terras aan de straat is gelegen. In die gevallen mag namelijk worden aangenomen dat het van het terras afkomstige geluid opgaat in het omgevingsgeluid. Als een terras omsloten is door bebouwing, zal het omgevingsgeluid doorgaans veel lager zijn. Stemgeluid van het terras zal dan eerder leiden tot overlast. Bij de beoordeling van dergelijke situaties moet het stemgeluid dus wel meegenomen worden. Verwarmde of overdekte terrassen nodigen tot een gebruik in alle jaargetijden en ook hier moet het stemgeluid wel getoetst worden.

Wanneer stemgeluid afkomstig van een terras al dan niet moet worden meegenomen bij deze toetsing, is weergegeven in deze tabel.

Het is niet eenvoudig om maatregelen te treffen om het stemgeluid te beperken. Er zou met maatwerkvoorschriften gedragsregels kunnen worden vastgesteld om aan de grenswaarden te voldoen (artikel 2.20, vijfde lid). Dit is alleen mogelijk als het terras verwarmd of overdekt is of als het om een binnenterrein gaat. In de andere gevallen zijn de geluidsnormen immers niet van toepassing. Een gedragsmaatregel is bijvoorbeeld de periode van openstelling van het terras of het maximaal aantal mensen. Het is lastig aannemelijk te maken bij welke periode en/of capaciteit het stemgeluid nog voldoet aan de geluidgrenswaarden. Daarom zouden dergelijke regels beter passen in een terrasvergunning volgens de APV.

Voor onverwarmde en onoverdekte terrassen kunnen geen maatwerkvoorschriften voor stemgeluid worden vastgesteld. Voor die situaties zouden eventueel regels opgenomen kunnen worden in terrasvergunning. Deze zijn gericht op de openbare orde en het voorkomen van overlast.

Muziekgeluid

Bij de toetsing van muziekgeluid wordt onderscheid gemaakt tussen versterkte en onversterkte muziek.

Voor versterkte muziekgeluid gelden de geluidsnormen uit de voorschriften in artikel 2.17. Als niet aan de geluidgrenswaarden kan worden voldaan, kan voor versterkte muziek maatwerkvoorschriften worden vastgesteld (artikel 2.20, vijfde lid). Hierbij kan worden gedacht aan verplicht stellen van een begrenzer.

Onversterkte muziek is van toetsing aan de geluidsnormen uitgezonderd (artikel 2.18, eerste lid, onderdeel f). Dat betekent dat op een terras de muziek mag klinken van een leuk onversterkt salsafeest met trompetten, percussie en zingende dames en heren.
Het is niet mogelijk maatwerkvoorschriften op te stellen voor onversterkte muziek. Het kan toch zijn dat de lokale situatie wel om regels vraagt. De gemeente kan wel regels opnemen voor onversterkte muziek in een gemeentelijke verordening (zie model APV). Of dergelijke regels ook in uw gemeente gelden, kunt u lezen in uw eigen APV.

Een aantal gemeenten had in een nadere eis bepaald dat het ten gehore brengen van muziek op een terras van de inrichting verboden is. Deze was gebaseerd op de oude 8.40 AMvB, Besluit Horeca, sport en recreatie. Deze nadere eis is voor onbepaalde tijd overgegaan in het Activiteitenbesluit, maar geldt nu alleen nog voor versterkte muziek. In het overgangsrecht van het Activiteitenbesluit is bepaald: Vastgestelde nadere eisen gelden alleen als "nieuwe" maatwerkvoorschriften als ze ook als maatwerkvoorschriften mogen worden opgenomen. Deze overgang geldt dus niet voor onversterkte muziek, omdat die van toetsing aan de grenswaarden is uitgesloten.

Geluid bij evenementen

Artikel 2.21 van het Activiteitenbesluit stelt dat de geluidsbepalingen in het Activiteitenbesluit niet gelden voor festiviteiten die in de APV zijn aangewezen. Ook voor individuele festiviteiten kan een ontheffing van de geluidsvoorschriften gekregen worden. Het aantal keren dat een bedrijf een individuele festiviteit mag organiseren, moet in een verordening worden vastgelegd met een maximum van twaalf dagen (of dagdelen) per jaar. In de verordening kunnen voorwaarden worden verbonden aan festiviteiten om geluidsoverlast te beperken. De meeste gemeenten hebben in de APV vastgelegd hoeveel algemene festiviteiten de gemeente vaststelt en hoeveel individuele festiviteiten de bedrijven mogen hebben. Als een gemeente daarover niets heeft geregeld, zijn festiviteiten niet mogelijk als daarmee de geluidsnormen uit artikel 2.17 worden overschreden.

Zorgplicht?

Met artikel 2.1, vierde lid kan met maatwerkvoorschriften een nadere invulling worden gegeven aan de zorgplicht. Deze maatwerkvoorschriften worden gesteld als nadelige gevolgen voor het milieu ontstaan of kunnen ontstaan, die niet of onvoldoende worden voorkomen of beperkt door naleving van de regels uit het Activiteitenbesluit. Dit is niet mogelijk als een aspect al uitputtend is geregeld in het besluit. Het geluid van een terras bestaat meestal uit (achtergrond)muziek en het stemgeluid. Hierover zijn regels opgenomen in het Activiteitenbesluit, en is daarmee uitputtend geregeld. Het is dus niet mogelijk om maatwerkvoorschriften vast te stellen op basis van de zorgplicht.

Beleidsregels en algemeen verbindende voorschriften

De meeste terrassen bevinden zich op straat, vaak voor de gevels van de horecabedrijven, maar in elk geval in de directe omgeving ervan. De straat is openbare ruimte; het is meestal niet toegestaan om daar zonder vergunning een deel van te gebruiken voor een terras. Dit is vrijwel altijd geregeld in de APV. De meeste gemeenten hebben daar de modelverordening voor gebruikt. Deze is soms aangepast met eigen bepalingen. Er zijn toch ook gemeenten waarin de APV weinig of niets regelt voor terrassen. Check daarom eerst de APV binnen uw eigen gemeente.

Enkele grotere gemeenten hebben zelfs een terrassenverordening.

Beleidsregels

Beleid kunt u vaak terugvinden in de toelichting van die specifieke verordening. Beleidsregels kunnen ook separaat worden gepubliceerd. Meer toelichting op beleidsregels.

Beleid formuleren over het gebruik van de openbare ruimte als binnen een gemeente voor vijf horecabedrijven een terras mogelijk is, lijkt misschien weinig zinvol. Een beleidsregel is zinvol als het maatschappelijk belang hiermee is gediend en het duidelijkheid geeft voor alle partijen.

Beleid ontstaat voornamelijk door politieke motieven en belangen, en om duidelijkheid te scheppen. Om deze reden kan het beleid over bijvoorbeeld terrassen tussen gemeenten sterk verschillen.
Maar beleid kan ook ontstaan naar aanleiding van nieuwe landelijke regelgeving. Neem het rookverbod in de horeca; hierdoor zijn rokende bezoekers vaak aangewezen op terrassen en gebruik van de openbare weg. Als gevolg hiervan zijn er meer (alternatieve) terrassen geopend, zijn terrassen vaak langer open en worden ze ook in de winter gebruikt. Dit is een dilemma voor veel gemeenten. Wat kun je als overheid nog toestaan; wat is redelijk?

Als er overlast wordt ondervonden, is beperking van het gebruik van terrassen een mogelijkheid. Voorbeelden van regels die door verschillende gemeenten worden gehanteerd zijn:

• Bepalen dat er meubilair op een terras moet zijn, of zelfs uitsluitend zitgelegenheid mag worden geboden. Dit beperkt het maximale aantal mensen dat zich op het terras kan bevinden.
• Beperking van de openingstijden van een terras in afwijking van de openingstijden het horecabedrijf zelf.
• De grens van het terras vastleggen, door pinnen of afscherming (schotten).
• Buurt- of gebiedsgericht terrassenbeleid in de vorm van verschillen in openingstijden en typen van horeca die een terras mag exploiteren per gebied.
• Uitsluiten van terrassen bij bepaalde type horeca en/of gebied.
• Bij evenementen is in bepaalde gebieden meer openbare ruimte beschikbaar voor terrassen.

Dergelijke beleidsregels worden vertaald in de gebruiksmogelijkheden van een bestemmingsplan.

Algemene verbindende voorschriften

Verordeningen bevatten algemeen verbindende voorschriften en zijn dus voor iedereen van toepassing. Hieronder staan enkele voorbeelden van voorschriften die in de verordening kunnen staan over terrassen:

• specifieke openingstijden voor terrassen
• verruimde openingstijden in het weekend
• striktere of ruimere openingstijden voor winterterrassen
• verruimde openingstijden bij warm weer

De twee laatst genoemde mogelijkheden worden slechts door enkele gemeente toegepast. Zo verruimt de burgemeester van Groningen (pdf, 27 kB) de regels op tropische dagen om de levendigheid in de stad te bevorderen en om burgers en horeca te laten profiteren van het mooie weer. De horeca-inspecteurs van de gemeente bepalen op basis van de weersvoorspelling van het KNMI of het Tropisch Weer Scenario van toepassing is. Ondernemers kunnen op de website van de gemeente bekijken of dit scenario van toepassing is.

De striktere of ruimere openingstijden voor winterterrassen zijn met name sinds de invoering van het rookverbod bij horecagelegenheden ingesteld. Amsterdam is één van de gemeenten die openingstijden voor winterterrassen in haar APV heeft opgenomen.

Geen beleid of voorschriften?

Bij geluidsoverlast biedt het vangnetartikel (artikel 4:6 van model-APV, overige geluidhinder) een juridische basis voor eventuele stappen.